W „Magazynie Polskim” (11/2017) przeczytałam artykuł Mieczysława Jackiewicza zat. „Nierozwiązana tajemnica: miejsce zamieszkania Adama Mickiewicza w Kownie”. Jestem ciekawa, jakie utwory napisał poeta w Kownie? Czy był to dla niego ciekawy okres pod względem twórczym?
Weronika Burzyńska
Na pytanie Czytelniczki odpowiada Autor artykułu profesor Mieczysław Jackiewicz:
– W Kownie przyjęto Adama Mickiewicza bardzo życzliwie, szczególną opieką otoczyła go tam żona prefekta, bliżej nieznana pani Dobrowolska, która, jak podaje profesor Jarosław Marek Rymkiewicz, „miała dostarczyć ubogiemu poecie pościel oraz brakujące mu koszule. Mickiewiczem zajęła się troskliwie także żona miejscowego lekarza powiatowego, Józefa Kowalskiego. Mimo wielu rozrywek i przyjemności, których dostarczali poecie państwo Kowalscy, a szczególnie piękna Karolina, Mickiewicz czy to z powodu oddalenia od przyjaciół, czy to z powodu wyjazdu z wielkiego miasta, jakim w porównaniu z Kownem wtedy było Wilno, czy to jeszcze z jakiegoś innego powodu – uważał, że Kowno jest miejscem wygnania i straszliwie nudził się tam oraz – jak wtedy mówiono – splinował”. W jednym z listów z 1820 roku poeta pisał: „… ale jak bywam tu nudny, zły, jednym słowem nieszczęśliwy – tego wy, w Wilnie siedząc, nie pojmiecie”.
Rynkiewicz, znawca życia i twórczości poety, uważa, że złe humory oraz tajemnicze cierpienia, może miłosne, a może egzystencjalne, wcale nie przeszkadzały młodemu poecie w intensywnej pracy pisarskiej. W Kownie powstało wiele wierszy, które miały wejść do pierwszego tomu Poezyj, i można nawet powiedzieć, że cykl Ballady i romanse, choć nie w całości napisany w Kownie, ma proweniencję kowieńską, ponieważ najważniejsze wiersze cyklu pochodzą z tego właśnie okresu.
Warto wspomnieć, że w 1819 roku Mckiewicz napisał w Kownie balladę To lubię oraz piosenkę „Hej radością oczy błysną”, w roku 1820 Odę do młodości, Pieśń filaretów, pierwszą wersję Pierwiosnka, Kurhanek Maryli, Rękawiczkę, Tukaj, Lilije oraz Hymn na dzień Zwiastowania N.P. Maryi oraz bardzo ważne wiersze: Romantyczność, Powrót taty oraz pierwszy Żeglarz. Według Stanisława Pigonia, w Kownie powstały pierwsze partie Dziadów, pod koniec roku 1820 została tam napisana pierwsza redakcja części II Dziadów, a także poemat Konrad Wallenrod, gdzie w Powieści wajdeloty poeta ukazał obraz XIV-wiecznego Kowna.
Wspomniany krytyk literacki J.M. Rynkiewicz uważa, że Adam Mickiewicz nie lubił Kowna, więc chętnie to miasto opuścił – podkreśla Mieczysław Jackiewicz
